Elsloo

Elsloo

Gebruikservaring april 2021

 

Doordat ik de laatste tijd wat regelmatiger contact had met Adriaan van der Poel, waarbij ook de ontwikkeling en de mogelijkheden van een nieuw systeem ter sprake kwamen, werd al in een vroeg stadium mijn interesse hiervoor gewekt.

Nadat het systeem operationeel was en diverse Van der Poel-orgels hiermee waren uitgerust, verschenen ook gebruikersberichten waarin positief over de intonatiemogelijkheden en klankervaringen met het nieuwe systeem werden bericht.

Omdat ik echter altijd met veel plezier op mijn Van der Poel-orgel had gespeeld, was ik op dat moment nog niet toe aan een update met het nieuwe systeem. Toen ik echter ten gevolge van een storing aan het modulesysteem, dat sinds de aanschaf in 2003 de basis vormde van mijn Van der Poel-orgel, voor de keuze stond om door te gaan met het modulesysteem of dit te laten vervangen door het nieuwe systeem, heb ik -mede dankzij de lovende berichten- in april 2020 besloten het modulesysteem van het orgel te laten vervangen door het nieuwe systeem.

 

Tijdens een driedaags werkbezoek in juli werd vervolgens het oude systeem uitgebouwd en vervangen door het nieuwe systeem. Tevens werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om de beide lampjes van lessenaarsverlichting te laten vervangen door een meer licht gevende ledverlichting.

 

Vanwege de beschikbare tijd, de hoeveelheid registers en het feit dat ik het Barokorgel het meeste gebruik, werden de intonatiewerkzaamheden in eerste instantie hoofdzakelijk beperkt tot het Barokorgel en werd het Franse orgel in juli slechts op hoofdpunten geïntoneerd. Omdat ik het nieuwe systeem niet vooraf had gehoord, was het toch wel spannend hoe het nieuwe klankresultaat zou uitvallen. Het resultaat is zonder meer positief.

 

Doordat in het nieuwe systeem de pijptonen geheel individueel worden opgewekt compleet met aanspraak en alle verdere van belang zijnde parameters en daardoor onderscheidend van toon tot toon berekend worden, kunnen registers nu per toon/”pijp” geïntoneerd kunnen worden, waardoor beïnvloeding van naastliggende tonen wordt voorkomen. Het feit dat klankkleur, klanksterkte, tooninzet, aanblaasgeruis, galm, etc. per toon geregeld kunnen worden, biedt veel (meer) mogelijkheden voor wat betreft het uiteindelijke klankresultaat dan voorheen. De registers krijgen daardoor meer onderscheidenlijk karakter, hetgeen in alle registerfamilies goed merkbaar is, maar misschien nog wel het meeste opvalt bij de strijkende registers en de tongwerken. Ook de vulstemmen passen nu beter in het totaalbeeld zonder opdringerig te worden.

 

Om optimaal te genieten van de mogelijkheden die het nieuwe systeem biedt, is wel een zorgvuldige intonatie van groot belang, waaraan door Adriaan van der Poel veel aandacht is besteed. Na een paar maanden inspeelperiode waarbij de nieuwe klanken uitvoerig werden verkend en beluisterd, is tijdens een aanvullende intonatiedag in oktober het Barokorgel qua intonatie grotendeels afgewerkt, waarbij tevens aandacht is besteed aan een goede stemming van de afzonderlijke registers.

Voor het Franse orgel staat nog een uitgebreide intonatie- en stemmingsronde in de planning.

 

Inmiddels heeft ook de inbouw van houten klavieren plaatsgevonden, een onderdeel dat vanwege het kostenaspect lange tijd op zich heeft laten wachten. De nieuwe klavieren zijn niet alleen optisch maar ook qua toucher een echte aanwinst. De meubelmaker heeft er opnieuw bijpassende klavierklossen bijgemaakt. Dankzij goed maatwerk en met wat telefonisch overleg met de meubelmaker kon de inbouw op 23 maart j.l. succesvol worden afgerond en is de resterende tijd van de inbouwdag gebruikt om de intonatie van het Barokorgel af te werken.

 

Na negen maanden speelervaring met het nieuwe systeem kan ik concluderen, dat in feite door de werkzaamheden van het afgelopen jaar een nieuw orgel is ontstaan met een nieuwe gedifferentieerde en inspirerende klank en -dankzij de nieuwe klavieren- een heel prettige speelaard.

 

Als op termijn ook de intonatie van het Franse orgel gereed is, komt het nieuw systeem volledig tot zijn recht en zijn wat mij betreft alle wensen op orgelgebied vervuld.

 

Roel Sluypers

Elsloo.