Enschede Ned.Geref.Kerk

Enschede Nederlands Gereformeerde Kerk "de Lasonderkerk"

Zoals het in Psalm 150 (OB) staat: “Laat zich ’t orgel overal”..… We hebben het net gezongen. En waarom hebben we deze psalm gezongen? Omdat op deze avond (9 oktober 2009) ons nieuwe kerkorgel officieel in gebruik werd genomen en in het middelpunt van de belangstelling stond. Ik wil u daarom een verhaal vertellen. Een verhaal over een oud en moe kerkorgel, over een orgelcommissie, en over een splinternieuw kerkorgel, weliswaar achter het oude orgelfront, dat wilden we ook graag, maar vol energie en met mooie echte kerkorgelklanken om de gemeentezang in onze kerkdiensten te begeleiden. En dat niet ter ere van ons zelf, maar ter ere van onze Heer en Heiland.

Welnu, ons oude orgel in de Lasonderkerk was een pneumatisch kerkorgel gebouwd door de bekende orgelbouwer van Dam en net zo oud als de Lasonderkerk, dus uit 1927. Destijds was het orgel de sluitpost op de begroting en dus was er niet veel meer over voor een heel geweldig kerkorgel.

Ons oude orgel is al een paar keer gerestaureerd, maar op een gegeven moment was het dweilen met de kraan open. Al een hele tijd was het zo, dat het orgel steeds meer kuren ging vertonen. Tonen bleven hangen, bepaalde registers deden het niet meer, het werd steeds gevoeliger voor temperatuurverschillen, warmte en droogte. Gevolg was dat sommige stukken niet meer gespeeld konden worden, dat het orgel bleef grommen als het aan stond en niet bespeeld werd. Gevolg: Het orgel moest uit tijdens de gebeden, maar het weer opstarten ging langzaam en steunend. De oplossing voor een hangende toon was: Je haalt de pijp uit het gat, zet de pijp naast het gat en plakt het gat dicht. Als je dit vaak moet doen blijven er weinig bruikbare tonen over. Immers elke pijp minder betekent een toon minder. Onze organisten moesten steeds meer circusartiesten zijn om, om alle registers die het niet meer deden, heen te spelen. Voor de een was dat gemakkelijker dan voor de ander, maar stimulerend was het voor geen enkele organist. Ook groeide de angst dat ons “ouwetje” er een keer helemaal mee op zou houden, voor we een andere oplossing hadden. Goede raad was en is duur. Weer een offerte voor een restauratie, veel te duur, zo rijk zijn we ook weer niet. Wel was de Commissie van Beheer er inmiddels van overtuigd dat er iets moest gebeuren en dat een pijporgel of restauratie van het huidige orgel doodgewoon niet haalbaar was, al ging de voorkeur uiteraard wel uit naar een pijporgel. Na veel wikken en wegen ging men er aarzelend toe over om maar eens te informeren naar een elektronisch (volgens sommigen is dat een vies woord) digitaal orgel. Fred had al kennis gemaakt met Van der Poel kerkorgels, digitale orgels met een heel nieuwe techniek. Met deze techniek komt de klank het dichtst bij de klank van een echt pijporgel. Besloten werd, dat de organisten, Bert, Rikie en Fred maar eens op pad moesten. Dit werd besproken in het Beraad Gemeentezang en sloot Rudy zich als gemeentelid hierbij aan.

Op vrijdag 3 oktober 2008 gingen we met de kleine Twingo van Rudy met z’n vieren op pad. Eerst naar Johannus Orgelbouw in Ede. Een groot, heel modern bedrijfspand met een echte “fabrieksdirecteur” als verkoper. Na een verkoopverhaal mochten we naar de Feike Asmahal, waar verschillende Johannusorgels stonden. Eerst speelde de verkoper wat voor en toen werden we alleen gelaten. Een Johannusorgel is een machtig orgel, maar het was en bleef qua klank een elektronisch orgel. Verder zat er een dreun in die Rudy erg irriteerde. 

We besloten verder te gaan en wel naar Domus orgels in Veenendaal.In vergelijking met het pand van Johannusorgels een simpele winkelruimte, een aardige verkoper, die ook organist was en liefde voor kerkorgels had, stond ons te woord. De orgels waren stukken goedkoper, maar hadden ook nadrukkelijk die elektronische klank, zelfs de aanslag klonk elektronisch en de irritante dreun was ook weer aanwezig.

Nadat we de inwendige mens versterkt hadden, gingen we naar ons laatste adres: Van der Poel Kerkorgels. We kwamen in een enorme hal, die vol stond met vleugels en piano’s. Helemaal achterin de hal tegen de muur stond een orgel. Adriaan van der Poel legde ons eerst uitgebreid uit hoe hij de klank van een pijporgel zo dicht mogelijk benadert. Daarna ging hij achter het orgel zitten en bij de 4e toon waren we alle vier verkocht. Hij liet ons verschillende mogelijkheden horen. Het was ontroerend mooi, zo hebben we het alle vier ervaren. Bert en Rikie speelden ook. We konden onze wensen kenbaar maken. Het orgel kon aangepast worden aan onze kerk, onze akoestiek en de klank van ons romantische orgel. De irritante dreun bleek niet te bestaan. En wat ook wel belangrijk was: De prijs stond ons aan. We spraken af dat Adriaan twee offertes zou maken. 

Op de terugweg spraken we af dat we alleen een van der Poel kerkorgel aan de Commissie van Beheer zouden presenteren. 

Adriaan van der Poel kwam op 10 oktober 2008 naar Enschede en heeft onze kerk en het orgel van binnen en van buiten gefotografeerd, gemeten, op ons orgel gespeeld en naar ons orgel geluisterd.Op 3 november 2008 hebben we als orgelcommissie onze keus gepresenteerd aan de Commissie van Beheer. Deze heeft na vele beraadslagingen voorgesteld aan de Kerkenraad om de uitgebreide offerte te accepteren.De Kerkenraad besloot om dit aan de gemeente voor te leggen op de gemeentevergadering van 26 maart 2009. De orgelcommissie en Adriaan van der Poel hebben daar het nieuwe orgel gepresenteerd. Het geld was ervoor beschikbaar. Het front van het huidige orgel bleef onaangetast, dat was een van de voorwaarden. De beslissing werd genomen en het orgel kon worden besteld. 

In juni 2009 is gestart met de afbraak van het oude orgel. Verschillende gemeenteleden hebben geheel belangeloos hun medewerking verleend. Het was erg warm, dus een zwaar karwei. Op maandag 6 juli 2009 is begonnen met de plaatsing van het nieuwe orgel. Met name het optakelen van de speeltafel naar boven was een spectaculaire klus. Adriaan van der Poel heeft in 2 dagen, in alle stilte en eenzaamheid het nieuwe orgel geïntoneerd.Op woensdag 8 juli 2009 was het orgel speelklaar en op zondag 12 juli 2009 werd het orgel voor het eerst gebruikt om de gemeentezang te begeleiden. We begonnen de dienst met het zingen van Ps. 150 (OB) “Laat zich ’t orgel overal”............ 

De samenwerking met Adriaan van der Poel hebben we als zeer prettig ervaren. 

We beschikken als kerk gelukkig weer over een schitterend orgel, waar de organisten zich lekker op kunnen uitleven en waar de gemeente heerlijk bij kan zingen. 

Vlak nadat de beslissing om het orgel te bestellen genomen was, overleed zeer plotseling op 5 juni 2009 onze organist, orgelvriend en gemeentelid Fred van der Molen. Hij, die zich zo zeer heeft beijverd om een nieuw orgel in onze kerk te krijgen, hij die voor het eerst in zijn leven orgelles kreeg en een orgel voor thuis had aangeschaft, mocht niet meemaken dat zijn nieuwe orgel er kwam en dat ook hij onze gemeente op dit orgel mocht begeleiden.